Kendinden kendine

Kendine açılır insan, dünyayı bilebilmek için.

Kendine çarpar insan, dünyanın kendi algısından ibaret olduğunu fark edemediği için.

Kendi içine sığamaz insan, doluluktaki boşluğu fark edemediği için.

Kendini yer bitirir insan, acıktığı için değil; doyamadığı için.

Bilmeden kendimize açılıyoruz, bilmeden kendimizden kaçıyoruz; bilmeden kendimize sığınıyoruz ve yine bilmeden kendimize inanıyoruz. Aslında tüm derdimiz kendimizle. Nasıl mı?

Neden bir şeyler öğreniyorsun, hiç sordun mu kendine? İçinde aşamadığın bir durum olduğu için veya çok heyecanlandığın ve merak ettiğin bir bilinmezlik halini açığa çıkarmak için olabilir mi? Öğrenmeye çalıştığın şey dünyada olan bitenler mi, kendi dünyanda olan bitenler mi? Öyleyse sen dünyayı mı bilmek yoksa kendi dünyanı mı bilmek istiyorsun?

Kendi dünyanı araştırdığın konusunda anlaştık varsayıyorum. Kendindeki bilinmezleri peki nasıl öğreneceksin? Yine dışa yönelttiğin aynı dille mi? Zaten bilseydin kendi içindeki dili bu kadar çok şeye merak veya ilgi duyar mıydın? Araştırır mıydın? Demek ki hala bir şeyler eksik kalıyor bir noktada. Kendine çarptın, sanırım içinde bir duvar örmüşsün; kendi dünyanın kendi algından ibaret olduğunu göremeyeceğin kadar kalın ve yüksek bir duvar üstelik. Kendini bilmek için kendinle çarpışman gerekiyordu belki de sen ise işgal edilmemek için kendini duvarlarla örmüşsün; sahi saldıran kimdi, kendin mi? Peki ya savunan kimdi, o da mı kendindi?

Kendi sonsuzluğunu bilinir hale getirmek içindi belki de tüm bu ördüğün duvarlar, savaşmak değildi amacın; belki içten içe bir şeyin sınırını çizersem bilmem gereken şeyler belli olur, rahat öğrenirim dedin. Bir şeyi bilmek için belki yeterli olabilir: Örneğin suyun kaynama derecesini bilmek için ortam koşullarını bilmek yeterli olabilir, yemeği yapabilmek için ölçüleri ve malzemeleri bilmen yeterli olabilir. Peki, bir insan için bu şekilde deneysel şartlar ile bilinebilmek yeterli midir? İnsanı bilmeye çalışırken hepimizin özellikle bu çağda makineleşmeye başlaması belki de bundandır. İnsan belli koşullarda belli ölçülerde hep aynı tarifle veya koşulla aynı sonucu verebilir mi hiç? İnsan öyleyse bilinebilir değil de anlaşılabilir bir şey. Kendinle her bir anındaki sayısız olasılığında o kadar dolusun ve hareket edecek pek çok yere sahip olduğun için de bir o kadar boşsun ki. Boşluğundan korktuğun için bildiğine inandığın tüm kendiliğinle doldurmuşsun kendini, kendine sığamıyorsun bu yüzden belki de.

Sürekli bir şeyleri tüketme çaban, ya başlamışken dibine kadar o şeyi tüketmen ya da her şeyden biraz biraz derken tüm o açtığın alanları beslemeden sürekli yeni bir besin araman. Bu besin dediğim de sadece yiyecek olarak değil, bilgi olarak gördüğün ne varsa onların besinleri tamamen: bazen bir kitap, bazen bir insan, bazen bir uğraş, bazen de kendin. Sahiden aç olduğun için mi bu kadar yiyorsun, yoksa doymayı bilmediğin için mi?

Bilmeden kendimize yaptığımız bunca şey bilinir olsa ne değişirdi sence? İçten içe zaten biliyor muyduk yoksa hep?

* Resim: Olaf Hajek