İstanbul sokaklarına adını veren kadınları tanıyor musunuz?

Padişah 2. Mahmut’un kızı. 1826’da doğdu. Eşini ve çocuklarını kaybettikten sonra Nakşi Dergahı’na girerek münzevi bir yaşam sürdü. 1898’de öldüğünde, Eyüp’teki türbesine defnedildi. Adının verildiği yokuş Kandilli’de bulunuyor.

Saime, Kurtuluş Savaşı yıllarında çeşitli mitinglerde konuşmalarıyla halkı cesaretlendiren aydın bir kadındı. Bu cesareti nedeniyle “asker” lakabı almıştı. Asker Saime Sokağı, Beykoz’da, Yalıköy civarında bulunuyor.

Kurtuluş Savaşı’nın kahraman kadınlarından biri olan Ayşe Çavuş, Manisa-Salihli’de bilfiil çatışmalarda yer aldı. Savaşın ardından Atatürk tarafından Ankara’da ağırlandı. Adını taşıyan sokak, Kadıköy-Kazasker’de yer alıyor.

Sadrazam Amcazade Hüseyin’in kızı. Yaptırdığı Ayşe Kadın Hamamı, Fatih-Şehzadebaşı’nda bulunan sokağa adını verdi.

2. Abdülhamit’in kızı, Ayşe Sultan Korusu olarak bilinen mahalle eskiden kendisine aitti ve korunun içinde bir de köşkü bulunurdu. İstanbul’un en pahalı yerleşimlerinden olan bu alan Bebek sırtlarında bulunuyor.

Bestekar Dilhayat Hanım, müzik dünyamızın ilk kadın bestekarlarından. 1700’lerin başında doğdu ve sarayda yetişti. Tambur ustasıydı. Sokağı Kadıköy Osmanağa Mahallesi’nde bulunuyor.

Sultan Abdülmecit’in annesi olan Bezm-i Alem Valide’nin ismi, oğlunun yaptırdığı çeşmeyle yaşıyor. Mahalleye de adını veren tarihi Valide Çeşme, Beşiktaş’ta bulunuyor.

Eski İstanbul’un cumhuriyetin ilk yıllarındaki ünlü bir ses sanatçısıydı. Adını taşıyan sokak Maltepe’de bulunuyor.

Kanuni’nin kız kardeşi, Muhteşem Yüzyıl’daki Meltem Cumbul ve Yetkin Dikinciler’in canlandırdığı, idam edilen Sadrazam Kara Ahmet Paşa’nın eşi. Adının verildiği Fatih’teki mahallede bir de camisi mevcut.

Kurtuluş Savaşı’nda Manisa’da bulunan Gördes’i düşmana karşı savunurken şehit düşen Makbule’nin adı, Beykoz-Ortaçeşme’deki Gördesli Makbule Sokak’ta yaşıyor.

Muhteşem Yüzyıl dizisinde Selen Öztürk tarafından canlandırılan, Kanuni Sultan Süleyman’ın kimi rivayetlere göre eşi, kimine göre cariyesi. Gülfem Hatun’un Kanuni tarafından öldürtüldüğü ya da bir entrikaya kurban gittiği rivayetler arasında. Üsküdar-Doğancılar’da yer alan camisi nedeniyle bu mahalleye adı verildi.

16. Yüzyıl’a ait bir Mimar Sinan eseri olan Hatuniye Camii’nin banisi. Samatya’da bulunan sokağa adını veren cami şu anda mevcut değil.

Sultan Süleyman’ın kızı Mihrimah’ı bakıp büyüten kadın. Yaşlılığında saraya yukarıdan ve karşıdan bakan bu mahallede oturmak istemiş ve Kocası Kurtoğlu Aslan tarafından burada adına bir cami inşa ettirilmiş. Mahalle Üsküdar’dan Paşalimanı’a uzanan caddenin sokaklarından oluşuyor.

İstanbul’un ilk kadısı olan Hızır Bey Çelebi’nin kızıydı. Unkapanı civarında bir hamam yaptırmış ve adı burada bulunan sokağa verilmiş. Ayrıca Atatürk Bulvarı’nda adının verildiği bir de cadde bulunuyor.

Roman yazarı ve büyük halk kahramanı. Güçlü hitabeti ve cesaretiyle cumhuriyet devri ve öncesinde milli mücadelenin ve kadın aydınlanmasının en önemli figürlerinden. Adını taşıyan cadde Okmeydanı-Piyalepaşa’da bulunuyor.

2. Beyazıt’ın kızı olan Hatice Sultan, Edirnekapı’da bir cami yaptırmıştı. Yol çalışmaları nedeniyle cami yıkıldı ancak Hatice Sultan’ın adı bu mahalleye verildi.

Tek tanrılı dinlerde yaratılmış ilk kadın olarak bilinir. Adını taşıyan sokak Fındıkzade’de yer alıyor.

Cumhuriyetin ilk yıllarının en önemli ut üstatlarından ve musiki cemiyetinde hocaydı. Müzeyyen Senar’ı yetiştiren kadın olarak da bilinir. Sokağı Süleymaniye Külliye’sinin Haliç tarafında yer alıyor.

Peygamber'in eşi olan Hz. Ayşe, “Âlim Kadın” lakabıyla tanınırdı. İsmini buradan alan Âlim Kadın Çıkmazı, Beşiktaş-Ortaköy arasında yer alıyor.

Kurtuluş Savaşı’nın Şark Cephesi Komutanı Kazım Karabekir’in eşi. Şu anda müzeye dönüştürülmüş olan evi, Erenköy'de yer alan bu sokakta bulunur.

1999 yılının 13 Mart günü Kadıköy’de bir mağazada patlayan bomba sonucunda yaşamını yitiren İlknur Keleş’in adı oturduğu Kozyatağı semtinde, Şehit İlknur Keleş Sokak'ta yaşıyor.

Kim olduğu tam olarak bilinmeyen Kadın Nine muhtemelen İstanbul’un kadın velilerinden biriydi. Bu sokakta bulunan Ali Fakih Camisi 1894 depreminde yıkılmış, 1910 yılında Mısırlı bir kadın tarafından yenilenmişti. Kadın Nine’nin bu zat olabileceği de rivayetler arasında. Adını taşıyan sokak Kocamustafapaşa’da yer alıyor.

Yavuz Sultan Selim’in kızıdır. Mahalleye adını veren camisi 1911 yılında Mimar Kemalettin Bey tarafından yeniden inşa edildi. Mahalle Beyoğlu-Tepebaşı’nda bulunuyor.

Üsküdar’da efsanevi bir isme sahip olan Zarife’nin hangi yıllarda yaşadığı ve kim olduğu bilinmiyor. Ancak Üsküdar Sultantepe Mahallesi’nde yaşamış, sözü dinlenen, "karga" lakaplı bir kadın olduğu tahmin ediliyor.

Zamanla Keçe’ye dönüşen ismin aslı Keyci’dir. Keyci; yaraları dağlayarak tedavi eden kişiye denirdi. Yaşadığı dönem ve asıl ismi bilinmeyen “Keyci Hatun”, bu işten yüksek miktarda para kazanmış olmalı ki bir cami yaptırmış ve Aksaray-Haseki yolu üzerindeki bu mahalleye ismini bırakmıştı.

17. Yüzyıl’ın saray kapıağalarından Mehmet Ağa, ölen annesinin hatırasını yaşatmak için onun adını taşıyan bir cami yaptırmıştı. Kerime Hatun’un ismi caminin bulunduğu sokakta yaşıyor. Sokak Çengelköy’ün iç taraflarında bulunuyor.

1902 yılında doğan Mediha Hanım, bir süre Erenköy’de eğitmenlik yaptıktan sonra, Suadiye’de halen faaliyetini sürdürmekte olan bir okul inşa ettirdi. Eşiyle birlikte inşa ettirdikleri bu okulu 1971’de yeniletti ve okula eşi Turhan Bey’in adını verdi. Adı okulun bulunduğu sokakta yaşayan Mediha Hanım, 1994 yılında aramızdan ayrıldı.

2. Beyazıt zamanında yaşayan Melek Hatun, mahalleye adını veren mescidi 1400’lerin sonunda yaptırdı. Mahalle, Mevlanakapı’nın ardında yer alıyor. Aynı sokakta yer alan çeşme sebebiyle mahallede bir de Melek Hatun Çeşme Sokağı bulunuyor.

Cumhuriyet devri yazarlarındandı. Okul yapılması içi bağışladığı araziler nedeniyle İstanbul’un oldukça sevilen bir simasıydı. Adının verildiği cadde Mecidiyeköy’den Fulya’ya uzanıyor.

İlk kadın şairlerimizden, 1460’ta Amasya’da doğdu. Fatih devrinde Şehzade Divanı'nda şiirler okudu. Osmanlı'nın Safo'su olarak bilinir. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi'nde bir el yazması divanı mevcut. Adını taşıyan sokak Samatya’da bulunuyor. Ayrıca Şair Mihri isimli bir başka sokak da Kasımpaşa’da yer alıyor.

Kanuni dönemi vezirlerinden İskender Paşa’nın kızı. 1527 yılında Kocamustafapaşa semtinde bir cami yaptırdı ve caminin üzerinde bulunduğu caddeye bu nedenle Hoca (Hacı) Hatun adı verildi.

3. Selim’in annesi olan Mihrişah Sultan, Osmanlı tarihinin en güçlü ve hayırsever kadınlarından biri olarak bilinir. Cadde Anadoluhisarı’nda yer alıyor. Yeniköy’de yer alan Valide Çeşme Sokak’ın adı da Mihrişah Sultan’ın anısını taşıyor.

Kanuni Sultan Süleyman'ın emriyle boğdurulan, Pargalı İbrahim Paşa’nın eşidir. Kadırga-Yenikapı arasında yer alan “İbrahim Paşa-Muhsine Hatun” camii nedeniyle mahalleye ismi verilmiştir.

Nazperver Hatun 16. Yüzyıl’da yaşadı ve 3. Murat’ın saray kadınlarından biriydi. Eyüp’te bulunan sokağın adı yakın zamanda restore edilen Nazperver Camisi’nden geliyor.

1877-1878 Osmanlı Rus Harbi’nde, Aziziye Tabyası'nda birçok kahramanlık göstermiş olan Nene Hatun, 1857 yılında doğdu ve 98 yaşına dek yaşadı. Adının verildiği sokak Moda’da bulunuyor.

İlk sinema ve tiyatro oyuncularımızdan olan Neyyire Neyir, Muhsin Ertuğrul’un yönettiği “Ateşten Gömlek” filmininde yer aldığı birçok filmde yer aldı. Ferah Tiyatrosu’nda sahneye çıktı. 1943 yılında, 41 yaşındayken öldü. Adının verildiği sokak Bahçelievler’de bulunuyor.

Atatürk’ün kızı Makbule Hanım’ın kurduğu Türk Kadınlar Birliği’nin Kadıköy şubesini 1974 yılında kurdu ve başarıyla yönetti. Adı Kadıköy Şifa Mahallesi’nde bulunan sokakta yaşıyor.

Sultan 2. Selim’in eşi, 3. Murat’ın da annesi olan Nurbanu Sultan’ı Muhteşem Yüzyıl’da Merve Boluğur canlandırmıştı. Her ne kadar adı geçmese de Üsküdar sırtlarındaki Valide-i Atik Mahallesi’nin onun anısını taşıdığı biliniyor. Aynı mahallede Mimar Sinan tarafından inşa edilmiş olan aynı isimli bir de külliye bulunuyor.

Başrollerini Perran Kutman ve Şevket Altuğ’un oynadığı bir zamanların izlenme rekorları kıran “Perihan Abla” dizisinin çekildiği sokak Kuzguncuk’ta yer alıyor.

Kıbrıs Beylerbeyi Ahmet Paşa’nın eşi olan Perizat Hanım, 16. Yüzyıl’da bahçelerle dolu olan Cihangir yakınlarındaki bu semtte bir külliye yaptırmıştı. Hatuniye Mescidi olarak bilinen bu eserin bulunduğu çıkmaz sokağa adı verildi.

THY’de hostes olan Rona Altınay, 1973 yılında Paris yakınlarında yaşanan ve 346 kişinin yaşamına mal olan uçak kazasında hayatını kaybetmişti. İkamet ettiği Şişli sınırlarındaki sokak onun hatırasını taşıyor.

3. Murat’ın en ünlü kaptan-ı deryalarından, Mimar Sinan imzalı camisiyle meşhur Kılıç Ali Paşa’nın hanımlarından biri. Gümüşsuyu’nda bulunan adının verildiği sokakta, bir de camisi bulunuyor.

"Akşam oldu hüzünlendim ben yine” şarkının bestecisi. Karacaahmet Mezarlığı’nın karşısında bulunan sokağa ismini veren Semahat Hanım, 1913 yılında bu sokakta doğdu. Ülkemizin en ünlü kadın solist ve bestekarlarından biri olarak adını hafızlara kazıdı.

Ülkemizin ilk kadın avukatı. 1903 yılında doğdu. Hukuk alanında önemli görevlerde yer aldı. Teşvikiye’den Ihlamur Kasrı’na inen güzergâhta bulunan bir sokağa adı verildi.

18. Yüzyıl'ın kadın şairi. Şairliği kadar şakacı kimliğiyle de tanınırdı. Şiirlerini halk diliyle yazardı. Bir de divanı bulunur kendisinin. Adının verildiği sokak Laleli'de bulunuyor.

19. Yüzyıl'da ağırlıklı olarak Çırağan Sarayı’nda yaşadı. "Yaslı gittim, şen geldim" şarkısının sözleri kendisine ait. Müzikle de uğraşan Leyla Hanım'ın bazı besteleri de mevcut. Adı Beşiktaş'ta bulunan Şair Leyla Sokak'ta yaşıyor.

1862'de doğdu. Batılı anlamda Osmanlı şiirinin ilk kadın temsilcisiydi. Yaşamı daha çok saray çevresinde geçti. Saray hayatından dem vuran "Aks-i Seda" ve "Niran" gibi eserleri mevcut. Aynı zamanda iyi bir piyanist ve köşe yazarıydı. Yedi dil bildiği söylenirdi. Devrin en önemli entelektüellerinden biriydi. Adını verdiği sokak Osmanbey’de bulunuyor. Ayrıca Öğretmen Nigar Hanım adıyla bir başka sokak da Mecidiyeköy’de yer alıyor.

Asıl adı Daya Hatun’dur. Fatih Sultan Mehmet’in dayasıdır (süt annesi). Topkapı Sarayı’nın batısında yer alan bir cami yaptırmıştı. Yapı günümüze kadar ulaşmadı ancak caminin inşa edildiği caddeye adı verildi.

Tayyar Rahmiye, Kurtuluş Savaşı’nda Adana’da çarpışan 9. Tümen’e katılmış ve Fransızlara karşı yapılan çatışmalarda üstün kahramanlıklar göstermişti. Unvanını bu kahramanlıklarından alan Rahmiye’nin ismi Beykoz Ortaçeşme'de bir sokakta yaşıyor.

Sinemamızın sultanı Türkan Şoray’ın adı, Etiler-Hisarüstü arasındaki Türkan Şoray İlköğretim Okulu’nun da yer aldığı caddeye verildi.

Zeynep Kamil, Mısır Valisi ünlü Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın kızıydı. Bunduğu semte adını veren, eşi Malatyalı Yusuf Kamil Paşa ile birlikte inşa ettirdikleri sağlık kurumu günümüzde İstanbul’un en önemli doğum ve çocuk hastanelerinin başında geliyor. Zeynep Hanım ve eşinin adını taşıyan bir sokak da Vezneciler’de bulunuyor.

Lale Devri’nin ünlü sultanı 3. Ahmet’in kızı olan Zeynep Sultan’ın banisi olduğu cami ve caminin adını taşıyan sokak Sultan Ahmet’te yer alıyor.

Atatürk’ün annesi. Adını taşıyan cadde Ataköy’de bulunuyor.

Anonim bir halk hikayesi olan "Tahir ile Zühre”nin, hikayede padişah kızı olduğu rivayet edilen Zühre’si. Sokağın ismini de elbette kavuşamadığı aşkı Tahir ile paylaşıyor. Tahir Zühre Sokağı, Hasköy’de bulunuyor.