Filozofun bilgisi bilgeliğe ne kadar yakındı?

İnsanı hareket ettiren hep bir unsur vardır, bilme gereksinimi ile başlayıp merak ile beslenen; merakı ise duraksatan bir etmen vardır, güven ihtiyacı… Fazla merakımız sonucu bilinilir alanında kalmak isteyen zihnin ise hep bir sabitlik alanı yaratmak ister. Filozofu, filozof yapan da işte tam olarak bu… Bu duygu ihtiyacı giderirken bir yandan da bilginin sınırlarını genişletiyor; bilinmezi tespit edebilmek için kavramların sınırlarını belirliyor; zaman zaman da yeni kavramlar ile bilinmez alanlarda bir şeyler keşfettiriyor. 

Felsefenin aslında “bilgelik sevgisi” oluşunun temelleri de burada filizleniyor. Filozofun gösterdiği alanın ve işaret ettiği sınır ötesinin yararı elbette ki yadsınamazdır ancak; filozofların sayısı gün geçtikçe azalmaya ve bilgeliğe duyulan sevgi de yerini bilgiye olan güvene aktarmaya başlamıştır. Bilme isteğinin yarattığı konfor, bilgeliğe giden bilinmez yollardan ve kavramsızlıktan daha güven verir haldedir. 

Gündelik hayatımızda da bilinmezlik durumlarını tehlike olarak algılayan zihin, güvenli alana gizler kendini. Düşünce alanında da bu söz konusudur, bir şeyi bilinir hale getirmek güvence sağlamaktadır. Üstelik düşünce savaşları, ülke savaşlarından her zaman daha tehditkâr gelmiştir krallara/iktidarlara/başkalarına… Bu noktada filozofların da insan oluşunu göz önünde bulundurarak şunu söyleyebiliriz: Filozof, hem içsel güvence arayışı hem toplumsal kabul arayışı ile kendinin ifadesini hep bilinmezlerde bulmuş, kendiyle ve başkasıyla verdiği içsel savaşlardan sağ çıkabildiği ölçüde büyümüştür. 

Artık düşünce gücünün kabul görme ihtiyacı ile birlikte var olması, düşünceyi bilgelikten çok “güvendesin” bilgisine götürmüştür. Güvende olan zihin de yeni fikirler üretme gereksinimi duymaz ve felsefe tekrar bir görünür, bir silinir halde sürünceme de kalır. Kişiyi bilgiye çeken devlet filozofları, bilgeliğin sınırlarını da yine bir ülke toprağı gibi belirlemiş ve kişinin içinde yer alan bilgeler alemini tek yanlı bir bilgi parçasına dönüştürmüştür.

Kişiye bilgelik çağrısı yapan filozoflar ise göz önünde olmanın hem cesur hem korkak yanını, pasif görünen aktif benlik çağrısını hep işaret etmiş, hiç netlememiştir.

İki noktada da bir anlaşılmazlık oluşabilirken biri herkesin içindeki ortak yolun gizli simgesini temsil etmiş bir diğeri de tek yanlı düşünen kimse, o kopyanın farklı renkli çıktılarını göstermiştir.

Kişi “bilgelik sevgisi” için ilk önce: “Birini tanımak mı daha zor kendini tanımak mı?” sorusuna karar vermeli ve ona göre bilgiye ve bilgeliğe doğru yol almalı.

Görsel: Adelaide Marcus, Knowledge is Power