Urfalı Mozart: Mukim Tahir

Kel Hamza, Tenekeci Mahmut, Bekçi Bakır, Kazancı Bedih, Mukim Tahir ve niceleri… Kaşeleri yoktu; türküleri vardı… Çok söylediler, çok söylettiler. “Dağ Yatıları”ndan “Sıra Geceleri” demlerine kadar onların türküleri, hoyratları söylendi durdu. İçlerinden biri var ki bir dikili ağacı, bir mezar taşı bile olmadan bu dünyadan göçüp gitti: Mukim Tahir…

Bilenlerin çok iyi bildiği, bilmeyenlerin bilmesi gereken bir yaşam öyküsü aslında Mukim Tahir’in hayatı… 

Yüzyılın başında doğar Mukim Tahir; hem de varlıklı bir ailenin oğlu olarak. Okuduğu türkülerle, hoyratlarıyla namı Urfa’da yayılır… Genç yaşta arazi anlaşmazlığı nedeniyle amcasını öldürünce 101 yıl ceza alır. Ekim 1933’te Cumhuriyet’in kuruluşunun 10. yılı nedeniyle çıkarılan aftan faydalanır… Hapishane günlerine karısını kaybetmenin acısı da eklenir. Elde avuçta ne varsa satar, sıfırı tüketir. 

Türkiye’nin önemli folklor araştırmacısı Abuzer Akbıyık’ın anlatımına göre mesleği olmadığı için bir süre hamamcılık yapar, bir süre de dayısının fırınında çalışır. Bazı günler de dönemin gazinosu sayılan “Saz”larda türkü söyler… Alkolü bırakır; Tenekeci Mahmut ve Hacı Nuri Hafız ile ev ev dolaşıp mevlit okumaya gider. Halkevi saz ekibini de çalıştırarak halk konserleri verir. 1938 yılında ise Türk Halk Müziği Derlemecisi Muzaffer Sarısözen’le tanışır. Aralarında Karacaoğlan’ın “Gele gele geldik bir karataşa” türküsünün de olduğu hazine o günlerde Mukim Tahir sayesinde TRT kayıtlarına taşınır… İstanbul’a davet edilir; Sahibinin Sesi Plak için “Hüsnün senin ey dilber-i nadide kamer mi” gazelini ve “Elleri Pamuk” türküsünü okur. Beğenilir. “Ayağında Kundura” ve “Kapıyı Çalan Kimdir”le devam eder… 

Muzaffer Sarısözen’in onu Ankara Radyosu’na davet ettiği günlerin birinde kadın görevli Mukim Tahir’e giyim kuşamından ötürü saygısızca davranır. Mukim Tahir kadına adını sorar. “Emine” yanıtını alınca da “Kırmızı kurdele kör olasın Emine, İndim derelerine, Bilmem nerelerine, Kaytan bıyıklarımı sürem nerelerine” dizelerini söyleyiverir. TRT binasında doğan, sonraki plakta okuduğu bu şarkı da bir süre sonra TRT repertuarına alınır…

Safahattan sefalete düşüş, Mukim Tahir’in kaldırabileceği bir yük değildir. Urfa’da kalmak istemez. O dönem demiryolu ihalesini yapmakta olan Urfalı Herrem Nuri, Mukim Tahir’i Zonguldak’a, şimdi Karabük’e bağlı Yenice’ye davet eder. Mukim Tahir “Bir daha dönmeyeceğim” diyerek Urfa’dan ayrılır. Çok kısa bir süre sonra rahatsızlanır, vefat eder. Mezar olmayan bir çukura gömülür; mezar kaybolur…

Urfalı Babi, Zeki Müren, Selda Bağcan ve nice isimlerin seslendirdiği; İbrahim Tatlıses’e ise şöhretin kapılarını açan Ayağında Kundura türküsünün sahibiydi Mukim Tahir… Eseri yüzyıllar sonra milyon dolarlara satılan ressamlar gibi, mezarının nerede olduğu bilinmeyen Mozart gibi, Mukim Tahir de 45 yaşında göçer bu diyardan. Hem de sessiz sedasız… 

Son yıllarda Mukim Tahir için Zonguldak’ta, Yenice’de, Urfa’da çokça çalışma yapılır. Belediye başkanları, araştırmacılar, siyasiler konuya el atar. Ancak mezarın nerede olduğu bir türlü bulunamaz… Yazı sırasında görüştüğümüz Araştırmacı-Yazar İbrahim Kekeç, yaptığı uzun çalışmalar sonucu Mukim Tahir’in Yenice’deki Orman içi dekovil hattının yapımında çalıştığını, bu sırada rahatsızlanarak vefat ettiğini ve hattın geçtiği Güney Köyü’nde yolun kenarına defnedildiğini tanıklar ve bilgiler eşliğinde ortaya çıkarır. 

Başlıkta Mozart dedik Mozart ile bitirelim. 

İbrahim Kekeç şimdi yeni bir görevin arifesinde. Tıpkı St. Marx mezarlığındaki orijinal mezarı kaybolan Mozart’ın Viyana Merkez Mezarlığı’ndaki anıtsal mezarı gibi Yenice’de Mukim Tahir için bir anıt mezarın yapımı için girişimleri başlatmış… Karabük, Zonguldak ve Urfa üçgeninde yapılacak kültür etkinlikleri, akademik toplantılar için de gerekli destekler alınarak sac ayakları tamamlanmış. 

Abuzer Akbıyık’ın dediği gibi; mezar taşı olan isimlerin bıraktığı değerlere bile ne kadar sahip çıktığımız tartışılır ama hiç değilse Mukim Tahir’e olan vefa borcu ödenmek üzere…