34,7564$% 0.1
36,5338€% 0.1
44,0367£% 0.19
2.951,72%0,29
2.641,69%0,18
9.681,11%0,30
Tevfik Yener Çakmak, 16 Eylül 1950 tarihinde İstanbul’da doğdu. Kızıltoprak Zühtü Paşa İlkokulu’nda okudu. Amatör olarak karikatür çizmeye ilkokul yıllarında başladı. İlk karikatürü Objektif dergisinde yayımlandı. Lise yıllarında yaz tatillerinde portre ve karikatür çizerliği yaparak, tatil yerlerini dolaştı. Atatürk Eğitim Enstitüsü Resim-İş Bölümü’nden mezun oldu, bir yıl öğretmenlik yaptı. Karikatürleri 1966 yılından itibaren Papağan, Pardon, Akbaba, Gırgır gibi çeşitli gazete ve dergilerde, yurt içi ve yurt dışında yarışma albümlerinde yayımlandı.
Henüz ortaokulda okurken İstanbul Şehir Tiyatroları Çocuk Bölümü oyunlarında rol aldı. Aynı yıllarda İstanbul Radyosu Çocuk Saati ekibine katıldı. Daha sonra özel tiyatrolara geçti. Kadıköy Sezer Sezin-Üner İlsever Tiyatrosu ve Tevfik Gelenbe Turne Tiyatrosu’nda oynadı. Kendisi gezici tiyatro grupları kurdu, kamplarda, salonlarda oyunlar sahneledi. Kısa bir süre sahnelerde arkadaşı Ümit Sinan Topçuoğlu ile “Buzdolapları” adıyla komedyenlik yaptı. Fotoroman konusuna, mahalle arkadaşı Ali Eşref Müezzinoğlu’nun teşviki ile girdi. 1969-1989 yılları arasında oyuncu, yapımcı, senarist, yönetmen, kameraman olarak çok sayıda fotoroman yaptı. 1969 yılında film yapımcısı yönetmeni Kayahan Arıkan’a hem sanat danışmanlığı yaptı hem de filmlerinde oynadı.1988’de Altın Video’nun yapımcılığında “Piknik” adlı video filmini yazıp yönetti. Film, Saklambaç gazetesinde yayımlandı. Yener Çakmak ayrıca Vampir Dehşet Saçıyor, Okey, Avrat Peşinde adlı mizahi fotoromanlarını çizdi.
Karikatürcüler Derneği üyesi oldu. Gazete ve dergilerde foto muhabirliği, grafikerlik, sayfa sekreterliği gibi çeşitli işler yaptı. Yayınevleri için kitap resimledi. Sinema, karikatür, çizgi roman konularında araştırmalarda bulundu. İnternet sitelerine yazılar yazdı. Geçirdiği kalp krizi sonucu 7 Şubat 2017’de hayatını kaybetti.
Başta sinema olmak üzere, karikatür ve çizgiroman dünyamızın belleği, bu konularda yardıma gereksinim duyanlar için gönüllü bir kütüphaneydi. 1960’lardan itibaren içine girdiği sinema ve karikatür alanında bulaşmadığı neredeyse tek bir iş yok: Oyunculuktan yönetmenliğe, fotoromandan video filmlere, karikatürden çizgiromana, grafikerlikten sayfa sekreterliğine… Bir yandan bunları yaparken bir yandan da sürekli biriktirdiği, sakladığı tüm belge ve dokümanlarla devasa bir arşiv yaratıyor. Üstelik her isteyenin bedelsiz, anında ulaşabileceği bir arşiv. Bugün o arşiv ne haldedir, hâlâ saklanıyor mudur, bilemiyoruz. Ama çarçur edildiyse çok yazık. Hem onca emeğe hem de bundan sonra yararlanabilecekler adına…
Yaşamının son birkaç yılında hayli zorlandığını biliyorum. Özellikle şekerden kaynaklı zona nedeniyle yürümekte güçlük çekiyordu. Ama görüntüsünü hiç bozmadı; son dakikaya kadar fularıyla, fötrüyle hep şık ve janti kaldı. Karikatür dünyasında kendi adıma çok büyük katkılarını gördüğüm değerli bir ağabeyimdi. Bilgisini, deneyimini cömertçe paylaştığı şanslı kişilerden biriydim. Eksikliğini her zaman hissedeceğim.
Bundan seneler evvel Ege Görgün sayesinde tanışma fırsatını yakalamıştım Yener Çakmak ile. Daha sonra babam ile yıllarca Günaydın gazetesinde çalıştığını öğrendim, dostluğumuz bu sayede gelişti. Yener abinin Fantastik Sinemaya ilgisi büyüktü zaten Giovanni ve Metin’in Fantastik Türk Sineması kitabında da katkıları vardı. Ara ara görüşlerine danışırdım, zaten sitemizde de pek çok yazıda kendisine teşekkür etmişimdir. Fantasturka’nın 2.sinde Levent Çakır ile birlikte söyleşi yapmalarını çok istemiştim, o gün onda gördüğüm ruhu unatamam. Hoş bir anı olarak kaldı bizler için. Daha yapacağımız çok şey vardı. Detaylı bir görüşmeyi de erteliyorduk, bazen onun bazen benim zamanım uymuyordu… İnsanın içi burkuluyor düşündükçe.
Yener Ağabey arka planda kalıp, ön plandaki çoğu insandan daha çok çalışan, daha çok üretenlerdendir. Emek adamıdır, amatör ruhunu hiç kaybetmeyen bir gönül işçisidir. Karikatüristtir, gazetecidir, fotoromancıdır, arşivcidir, vakanüvistir, araştırmacıdırb Hatta yazıp yönettiği bir film bile vardır. Çizgi romancıları, afiş ve kitap kapağı ressamlarını kendilerinden bile iyi tanır. Bazı çizerlerin kendi işlerini hatırlamayıp ona sorduğuna sık sık şahit olunur. Ama bu yazıda onun pek kimselerin bilmediği bir özelliğini afişe edeceğiz. Fotoromancılığını söyledik ama Yener Çakmak’ın Türkiye’deki ilk korku ve mizah fotoromanlarını yapan adam olduğunu biliyor muydunuz? Üstelik başrolde de bizzat kendisi oynuyordu.
O eskilerin kırk tarakta, kırk bezi var dedikleri nevi şahsına münhasır bir güzel dosttur. Karikatür dışında gazetelerin mutfağı, mizah dergileri, tiyatro, sinema, kült filmler, foto roman, çizgi roman dünyası, fotoğraf onun ilgi ve uzmanlık alanlarıdır. Dostluğunu eskitmeyen, tüketmeyen ender insanlardandır. Sıradan değil, sıra dışıdır. Hayatı kendi bildiğince, gönlünce sürdürür. Rutinden sıkılır. Başkalarının öngördüğü değil kendi hayal ettiği dünyayla gerçekleri harmanlar. O'nun dünyaya bakış açısı karikatürlerine de yansır.
Sevgili Yener Abi, bir oy bile sayılmayacak ama her zaman kayıtlarda bulabileceğimiz bir “Hayır” diyerek gitti… Kafalarından “Hayır” geçen ama belli ki ne yaptığını bilmeden “Evet” diyecek milyonlarca insanın aksine; “böyle bir yaşamın” felsefesine oturtulmuş, ileriye miras kalacak güçlü bir “Hayır”la… Aslolan, sayıların, sanılanın ve niceliğin aksine, onurlu ve nitelikli bir adımdır yaşam… Ve aslında; her onurlu yaşam bir manifestodur, arda kalan... Onun için “Yener abi”ler' hep vardır... Keşke, “Keşke” demeseydik de, keşke ölümlerde “biraraya” gelmeseydik. Ve belki, bir de “Hayır”lar da.. Yine de “…üstü kalsın!”.. Saygılar, sevgiler Yener abi, hep ışıklar içinde kal!
Bir efsane daha aramızdan ayrıldı. Çizgi roman kahramanlarının Facebook "babası" Yener Çakmak'ı kaybettik. Yener Çakmak, efsane Günaydın (Gazetesi) ekibinin renkli bir simasıydı. Çektiği fotoromanlar ile ve karikatürleriyle Türk basınında önemli bir yer edinmişti. Çevresinde sevilen bir şahsiyet olan Yener Çakmak son zamanlarda TRT ekranlarında çizgi romanlar ile ilgili programlara da katılmıştı.
Kozma Togo: Karikatür tarihimizin tanınmayan öncülerinden
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.