Hangi Pan?

Mitolojide yer alan Pan, yarı keçi olması sebebiyle çirkinliği (ki annesi Pan doğduğunda korkudan evi terk etmiş ama neyse ki babası evlattır deyip tanrıların huzuruna çıkarmış), talihsizlikleri ve kötülükleriyle anlatılmış. Ormanda korkunç çığlıklar atıp insanları korkuturmuş ki zaten "Panik" sözcüğü de buradan gelmektedir. Mitolojide bu anlatılanlarla birlikte Pan, doğa tanrısı olarak geçer. Ormanlar onun evidir. Kendi icat ettiği Pan Flütü ile insanlara şarkılar çalar ve yaşam sevinci verir. Tüm bunlara rağmen diğer mitolojik tanrılar Pan'ı küçümser. Pan ise umursamaz tavrıyla diğer büyük tanrılara, şiddet yanlısı olmadan, karşı duruş sergilemiştir. 

Algılanış bakımından kaderi aslında ‘Ağustos Böceği’ne benzemektedir. Ağustos Böceği de umursamaz, vurdumduymaz olarak anlatılır, ama aslına bakarsanız yazın sıcağına aldırmadan diğer canlılara şarkılar söyler, onları hayata bağlar. Konular tamamen farklı olsa da, zira sanat bir yerlerde kesişir, Sezai Karakoç'un "Ağustos Böceği Bir Meşaledir" şiirini akla getirir: 

"…Ey masalcı adam iftira ettin sen  
Bu harikalar harikası böceğe  
Onu suçladın tembellikle  
En çalışkan onu görüyorum ben  
Hiçbir karşılık beklemeden  
Yazı ağustosu çamı çınarı  
Tanıtıyor bize yazı ağustosu çamı çınarı…" 

Çalışmanın sol tarafında Pan'ın aşık olduğu Pitys’i görmekteyiz. Pitys de Pan'ı sevmiştir. Rüzgar tanrısı Boreas (Poyraz) da Pitys’e aşıktır. Boreas, Pitys'e zorla sahip olabilmek için çok güçlü esince Pitys teslim olmaktansa oracıkta bir çam ağacına dönüşür. (Resimde Pitys'i ağaca dönüşürken görüyoruz). Pan o günden sonra hep o çam ağacı altında dinlenir. 

Resimde, sazlıkların hemen orada, atın yanında duran Syrinks'i görmekteyiz. Anlatılanlara göre Syrinks, Pan'dan kaçabilmek adına kendini sazlığa dönüştürmüştür. Ben bu resimde iki tane Pan çizdim (bir tanesi orta kısımda, diğeri sağ tarafta ağacın üstünde). Pan figürlerinden birisi gerçekten korkulan, korkusundan sazlık olunan; diğeri ise insanların atıyla beraber güzel bir orman, kır gezintisi yapmasını sağlayan, onlara şarkılar çalan Pan’dır. Sizin Pan'ınız hangisi?