Genç karikatürcülerin hamisi Raşit Yakalı anlatıyor

Raşit Yakalı yıllardır genç çizerlere hocalık ve ağabeylik yapan bir isim. Usta karikatürist, 40 yılı aşan bu macerada sayısız gencin elinden tutarak çizerliğe adım atmalarına katkıda bulundu. İzmir’de yayınlanan İlkses Gazetesi Raşit Yakalı ile özel bir röportaj gerçekleştirerek adını taşıyan Karikatür Okulu’nun öyküsünün detaylarını okurlarına aktardı. Ters Dergi olarak ustamızı selamlıyor ve söyleşiyi okurlarımızla paylaşıyoruz.

ONURHAN ALPAGUT / ÖZEL HABER

Karikatüre yıllarını veren Usta Çizer Raşit Yakalı’nın karikatür ile tanışması gazetede gördüğü karikatürler ile gerçekleşti. Devam eden yıllarda ise kendi çizgilerini oluşturan usta çizer yaptığı işleri gazete ve dergilerde yayınlatma fırsatı buldu. Yeni Asır, Hürriyet gibi gazetelerde çizdi. Usta kalem sadece kendisi çizmekle kalmayıp, açtığı Karikatür Okulu ile onlarca genç karikatüristin yetişmesine katkı sundu. Yakalı, yıllardır faaliyetini sürdüren bu okulun kuruluş hikayesini gazetemize anlattı.

KARİKATÜR OKULUNUN ORTAYA ÇIKIŞI
Yakalı, birçok genç karikatüristin yetişmesine katkı sunan Karikatür Okulu’nun çıkış noktasını şu şekilde anlattı: “Aydın Söke İlçesi’nin Akçakonak Köyü’ne öğretmen olarak atandım. 1960 -1961 ders yılında Köyde öğretmenlik yaparken İstanbul’daki karikatüristlerden destek alma fikri aklıma geldi ve dergilerden gazetelerden tanıdığım ünlü çizerlere mektup yazarak kendimi ve tanıtıp çizerdik konusunda bana destek olmalarını rica ettim. Bana ilk mektup Nehar Tüblek hocamdan geldi. Mektuplaşalım, haberleşelim ama bir çılgınlık yapıp İstanbul’a gelme diyor ve örnek çalışmalarımı istiyordu. Korkup, çekinip yollayamadım. Daha sonra Semih Balcıoğlu hocamdan bir mektup geldi. Balcıoğlu yazdığı mektupta ‘Madem öğretmensin Şubat tatilinde İstanbul a gel görüşelim’ diyordu. O şubat, o yaz, ertesi şubat, ertesi yaz derken 40 yıl ustamın yanından hiç ayrılmadım, hep çantasını taşıdım. Birçok çalışmasını yaparken yanında hep unu izledim. Bu sayede birçok şey öğrendim.”

YENİ ASIR VE HÜRRİYET’TE ÇİZDİ
Yeni Asır, Hürriyet gibi gazetelerde çizgileri yayınlanan Yakalı, “Ben ilk sürekli işim İzmir Yeni Asır Gazetesi çizerliği oldu. Söke’de açtığım ilk sergime (1964) gelen ustam Semih Balcıoğlu hocam sergi sonrası İzmir e gelip Milliyet Gazetesi İzmir Büro Şefi İsmail Sivri ve Hürriyet Gazetesi Büro Şefi beylere uğrayıp bana bir gazete bulmam için yardımcı olmalarını rica edip İstanbul’a dönüyor. O ustalar da beni Yeni Asır Gazetesi’ne öneriyorlar. 1969’a kadar Yeni Asır Gazetesi’nde her konuda karikatürler çizdim. Bu görevimi askerken de sürdürdüm. Sonra Pardon mizah dergisinde 2 yıl çalışıp Dünya Gazetesi’ne girdim ve emekli olana kadar çalıştım. Sonra Nezih Demirkent bana ‘Çetin Emeç seni Hürriyet Gazetesi’ne istiyor, git biraz büyük gazete de çalış’ dedi Hürriyet’e geçtim. Gittiğim gün, müessese müdürü Erkan Göksel Bey mana mukaveyi uzatıp, ‘Bunu imzala’ dedi. Zaten elim titremeye başlamıştı o an imza bile aramayacağımı hissettim. ‘Erkan Bey beni almayın, benim elim titriyor, faydalı olamam size’ dedim. ‘Git servisine, sakinleş, sonra imzala. Bize karikatürist değil adam lazım. Hadi hayırlı olsun’ dedi. Hürriyet ofsete geçip Halkalı’ya geçene kadar orada çalışıp grafik servisi şefliği yaptım. Değişik konularda çok sergi açtım. Söke Prien Kulübü, Tünel İş Bankası Sanat Galerisi, İBB Tepebaşı Karikatür ve Mizah Merkezi, Kadıköy Barış Manço Kültür Merkezi, Harran Üniversitesinde iki kez sergi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi, İzmir Karikatür müzesi, Konak meydan galerisi, Çarşaf Karikatür Okulu bünyesinde 18 adet gezici sergi. Eskişehir, Balıkesir ve birçok yerde sergi açtım” diye konuştu.

“BENİM ZAMANIMDA KARİKATÜRE ÖNEM VERİLİRDİ”
Basın karikatürünün günümüzde yok denecek kadar azalmasını şu şekilde yorumlayan Usta Çizer Yakalı, “Benim Zaman’ımda gazete ve dergiler karikatüre çok önem verilirdi. Birinci sayfalarda manşetin yanında karikatür olurdu, o da ikinci manşet olurdu adeta. Ben çok şanslıydım, Dünya gazetesinde Falih Rıfkı Atay, Bedii Faik, Mithat Perin Nezih Demirkent gibi ustaların yanında uzun yıllar karikatür çizme şansım oldu. O ustalar hiç bir gün bana müdahale edip, şunu şöyle çiz, demediler. Eskiden çizerler serbest olarak çiziyorlardı. Bir gün vilayetin önünde Çagaloğlu Yokuşu’nda Hulki Onaran ustayı elinde bir rulo ile gördüm, hayırdır hocam, nereye böyle dedim. O da bana, ‘Akbabaya kap yaptım, onu götürüyorum’ dedi. Yani karikatürünü evde kendisi, etki altında kalmadan çizmiş. Bunun örnekleri çok. Günümüzde ise bu gazete yönetiminin tavsiyeleri doğrultusunda oluyor çoğunlukla. Eskiden gazete ve dergilerin görsel malzemeleri azdı, yabancı ajanslardan bir malzemeler, klişeler gelirdi, konuya uymasa bile bezen kullanılırdı. Karikatür ve resimli romanlar bu nedenle tercih edilirdi, çünkü onlar orijinal işlerdi. Günümüzde fotoğraf olarak çok bol malzeme var ve bedava… Bir de sosyal medya çok gelişti, anında yapılan espriler, komiklikler öne geçmeye başladı. İnsanlar, ohoo bu espri bayatladı, Üsküdar’da sabah oldu vs. demeye başladı bence” diye konuştu.

“BENİM DE FİKRİM VAR”
Usta Karikatürist Yakalı, sözlerini şu şekilde noktaladı: “İnsanlar artık eçiş büçüş işler görmek istemiyor, emekle, özenle çizilmiş karikatürler görmek istiyor. Makinelerin desteğiyle çizilmiş işler görmek istemiyor. Peki, ben bunu böyle mi yapıyorum. ‘Hayır’ ‘Hayır’ yapamadığım için çok üzülüyorum. Peki, neden zorlanarak, bilgisayardan destek alarak belki de eçiş, büçüş çiziyorum. Buna bir tek cevabım oluyor. “Çünkü ben de varım. Bu konuda benim de fikrim var demek istiyorum.”

https://ilksesgazetesi.com/haberler/kultur-sanat/cizgileri-genclere-ornek-oldu-96364