“Bir de çay verir misiniz lütfen!”

Beri gelin ne diyecem…

Sanırım insanoğlu koşullara göre davranabiliyor ama kesinlikle değişmiyor. Daha önce bir kaç kez yazdığım gibi, Avrupalı Türkler genellikle, yaşadıkları ülkelerde sol partilere, Türkiye’de ise sağ partilere oy veriyorlar. İki ayrı kişilik gibi.

Amsterdam’da eşiyle kafeye gelen bir Türk beyi, benim de Türk olduğumu anlamadığı için Hollandaca, çok kibar bir şekilde “Rica etsem bir kahve verir misiniz?” demişti. Sonra eşine dönüp Türkçe, “Sen de söyle la ne içiyosan, dikilip durma orda öyle!” diye sormuştu. Eşi “Çay alayım bari” dediğinde ise bana dönüp tekrar Hollandaca, “Bir de çay verir misiniz lütfen!” diye sormuştu. İki farklı insan gibi…

Memleketim Divriği’den büyük şehirlere çalışmaya giden birçok insan oldu. Bunlar bulundukları şehirlerde ya kendi işyerlerini kurdular ya da birçoğu kariyer yaptı. Yaşadıkları şehirlerdeki diğer -saygın- insanlardan hiçbir farkları yok. Yaşam tarzları, davranışları, konuşmaları diğer şehirliler gibi. Ama tatillerde memleketlerine geldiklerinde tanınmaz haldeler. Bambaşka insanlar oluveriyorlar. Ya pahalı araçlarla ters yöne giriyorlar, ya olmadık yerlere park ediyorlar. Yerel esnafla konuşurken kabalaşabiliyorlar. Eski, gitmeden önceki ilişki şekline geri dönüyor, lüks araçlarla gezen kariyer yapmış, varlıklı ama cahil köylülere dönüşüyorlar. 

Bunun farklı nedenleri olabilir. Hepsi böyle değil mutlaka, ama olanlar için söylüyorum; burada da iki farklı insan çıkıyor ortaya. Memleketlerine geldiklerinde eskiye, gerçek kişiliklerine dönüyorlar. İnsan değişmiyor aslında, ayak uyduruyor. Dişini sıkıyor, tahammül ediyor diğerleriyle birlikte yaşayabilmek için. Belki de gurbet dediği bu; diğerleriyle birlikte yaşamak zorunda kalmak, başkalarına ayak uydurma zorunluluğu. Alışkanlıklarını sürdürememek. 

Gittikleri ülkelerin dilini anadili gibi öğrenen göçmenlerin demans (bunama) olduktan sonra kendi anadillerinden başka bir dilde iletişim kurmadıkları bilgisini de ekleyeyim şuraya. Acaba insan ilk öğrendiğiyle mi kalıyor, üzerine bir şey koyamıyor mu? Değilse bu sadece göçmenlere özgü bir sorun mu?

Yazı fazlaca ciddi bir hal mi aldı nedir. Dur bitireyim hemen.